Dalmatyńczyk,
największy z psów w grupie do towarzystwa, z powodzeniem spełnia rolę
przyjaciela, towarzysza, psa pokojowego, stróża czy też obrońcy. Dalmatyńczyki
odnoszą się z naturalną rezerwą do ludzi. Nie lubią się kontaktować z każdym
napotkanym człowiekiem, chociaż mają łagodne usposobienie.Bardzo przywiązują
się do wybranego przewodnika i jego rodziny. Są dobrymi opiekunami dzieci i
nie tolerują wówczas żadnych intruzów. Dalmatyńczyki przez wieki były
szkolone i wychowywane do pilnowania. Są naturalnymi stróżami, rzadko
szczekają, ale zawsze alarmują opiekuna, gdy pojawi się coś podejrzanego.
Czują się zwykle gospodarzami w swoim domu czy bloku, czasem nie akceptują
nawet innych psów.Z dalmatyńczykiem podobnie jak z innymi psami w zabudowanym terenie należy wychodzić na smyczy. Na spacerach jest przyjazny i spokojny, nie toleruje jednak psów szczekających i agresywnych. Nie należy dopuszczać do sytuacj, w której naturalny instynkt gończy dalmatyńczyka nakaże mu gonić mniejszego psa.
Mimo łagodnego usposobienia dalmatyńczyk odznacza się niezwykłą śmiałością i brakiem lęku w razie zagrożenia jego samego czy też opiekuna lub kogoś z jego rodziny. Śmiało podejmuje wtedy walkę z silniejszym przeciwnikiem. Dzięki tym cechom dalmatyńczyk jest nieocenionym opiekunem i towarzyszem człowieka. Wymaga stałego obcowania ze swym opiekunem bądź członkiem rodziny oraz codziennych spacerów. Jest to cecha psa gończego. Należy bardzo uważać, aby przy tej okazji nie gonił i nie płoszył zwierzyny. Dalmatyńczyk po odpowiednia długim spacerze (około 1,5; 2 godz.), gdy zrobi około 20 km., jest w domu niezwykle spokojny, nie absorbujący. Wymaga tylko 2, 3 wyjść w celach higienicznych. Jest idealnym towarzyszem dla ludzi lubiących spacery, prowadzących sportowy tryb życia. Jego cechy psychiczne i temperament wymagają opiekuna logicznie postępującego, zdecydowanego, ale o łagodnym usposobieniu, zrównoważonego, kochającego i rozumiejącego psy. ?le prowadzony dalmatyńczyk, za to samo karcony i
nagradzany, staje się psem nerwowym, agresywnym, a nawet niebezpiecznym. Ciągle
strofowany gdy znajduje się wśród wielu ludzi (gabinet w domu czy sklep)
zatraca charakter stróża i przestaje reagować na obcych. Dalmatyńczyka nie
można trzymać w budzie, gdyż wymaga on ciągłego kontaktu z człowiekiem,
jest również ze względu na krótką sierść mało odporny na niskie
temperatury (nawet powyżej "zera"). Po prostu lubi ciepło zarówno w
sensie fizycznym i uczuciowym. Jest bardzo komunikatywny i dlatego można łatwo
się z nim porozumieć. Dalmatyńczyk pod względem wyższej czynności nerwowej
należy do tzw. typu wstrzemięźliwego, tj. reagującego szybko i w jednakowym
stopniu zarówno na bodźce pobudzające, jak i hamujące. Cechuje go łagodne,
lecz żywe usposobienie i ogromna pojętność. Dalmatyńczyka nie można
tresować mechanicznie, nagiąć czy przełamać, należy go zainteresować i
nauczyć. Przyjęte błędne postępowanie podczas szkolenia może być przyczyną
trudności i wynikającej z tego niewłaściwej opinii o tej rasie. Dzięki łagodności
i konsekwentnemu postępowaniu można dalmatyńczyka doskonale wyszkolić.Dalmatyńczyki odpowiednio szkolone zwykle kończą kursy PT, a nawet PO z wysokimi lokatami. Ze względu na duży temperament i instynkt gończy, psy tej rasy trzeba wyszkolić chociażby w stopniu podstawowym. Może to być szkolenie amatorskie lub na kursach organizowanych przez oddziały Związku Kynologicznego. Dalmatyńczyki pięknie potrafią się śmiać, ukazują przy tym białe zęby. Radośnie, z uśmiechem witają nas, gdy wracamy po dłuższej nieobecności, a nawet wówczas, gdy nie widziały nas tylko kilka minut. Ich próby kontaktu z człowiekiem i chęć porozumienia się są dość mocno rozwinięte. Potrafią w pewnych okolicznościach modulować głos i wydawać różne dźwięki, wyrażając w ten sposób radość na widok swoich, wrogość do obcych, potrzebę czegoś, chęć wyjścia, zniecierpliwienie, a nawet wołać, gdy domagają się pieszczot.
Istnieje kilka gwarowych psiarskich określeń pozycji leżącego, odpoczywającego lub śpiącego psa:
